جواد بلغندر (شنبهزهی)، ۲۰ ساله و اهل روستای گزدان در بخش پیشین از توابع شهرستان راسک در استان سیستان و بلوچستان، در روز سهشنبه ۸ مهر ماه ۱۴۰۴ (۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ میلادی)، توسط نیروهای اطلاعات سپاه در پیشین بازداشت شد.
شرایط بازداشت و وضعیت فعلی
گزارشها حاکیاند که او هنگام انجام «کارجِ زهدوزی» در محل کارش واقع در پاساژ شهر، بدون ارائه حکم قضایی و همراه با خشونت و ضربوشتم شدید بازداشت شده است.
پس از بازداشت، وی به مکان نامعلومی منتقل شده است و خانوادهاش نتوانستهاند تا کنون سرنوشت دقیق او، شرایط بازداشت یا اتهامات مطرحشده را پیگیری کنند.
هیچ اطلاعی دقیق از این که آیا دسترسی به وکیل داشته یا نه، وضعیت سلامت جسمیاش چگونه است و آیا حقوق قانونیاش رعایت شده یا نه، منتشر نشده است.
تحلیل حقوق بشری و نقضهای ممکن
موارد زیر از دید گزارشها و اصول بینالمللی حقوق بشر میتواند در این پرونده به عنوان نقض شناسایی شود:
1. بازداشت خودسرانه
بازداشت بدون حکم قضایی و بدون ارائه دلایل روشن، مصداق روشنی از نقض حق آزادی و امنیت شخص است.
2. محرومیت از دادرسی عادلانه
عدم اطلاع خانواده از اتهام یا محل نگهداری، فقدان شفافیت، و احتمال عدم دسترسی به وکیل، همگی نشانههای نقض عدالت کیفری است.
3. عنف و ضربوشتم
استفاده از خشونت هنگام بازداشت، ضرب و شتم شدید، احتمال شکنجه یا رفتارهای خشونتآمیز جسمی، نقض مستقیم حقوق بشر است.
4. مکان نامعلوم بازداشتگاه
انتقال به مکان نامعلوم یعنی از دسترس خانواده و نهادهای نظارتی؛ این حالت گاهی به “ناپدیدسازی قهری” نزدیک میشود که یکی از شدیدترین شکلهای نقض حقوق بشر است.
5. تبعیض قومی
چون جواد بلغندر بلوچ است، این بازداشت میتواند در بستر تبعیض سیستماتیک علیه اقلیتهای قومی در ایران دیده شود، که خود نقض حقوق بینالمللی است.
نتیجهگیری و فراخوان به اقدام
بازداشت جواد بلغندر نه فقط یک مورد فردی بلکه نشاندهنده روند گستردهتر سرکوب شهروندان بلوچ و نقض حقوق انسانی آنها است. این رفتارها اعتبار حقوق بشر در ایران را زیر سؤال میبرد.
برای اینکه وضعیت بهبود یابد:
رسانهها باید این قضیه را محلی و بینالمللی پوشش دهند تا فشار عمومی افزایش یابد؛
نهادهای بینالمللی حقوق بشر باید این پرونده را مستندسازی کنند؛
جامعه مدنی و فعالان حقوق بشر بتوانند از خانوادهی قربانی حمایت کنند و از مقامات درخواست شفافیت نمایند؛
اگر امکانش هست، تماس با وکیل برای جواد یا شکایتی رسمی برای تعیین محل نگهداری و وضعیت سلامت او باید دنبال شود.
اصل ۱۹-برابری قومی
اصل ۲۲-رعایت حقوق ذاتی و شهروندی
اصل ۳۲-عدم توقیف،حبس،تبعید غیر قانونی
اصل ۳۴-رعایت حقوق انسانی توسط قانون
اصل ۳۸-منع شکنجه
اعلامیه جهانی حقوق بشر:
ماده ۵-شکنجه ممنوع
ماده ۸- رعایت حقوق انسانی توسط قانون
ماده ۹- عدم توقیف، حبس یا تبعید غیر قانونی
ماده ۲۲-حق امنیت اجتماعی فرهنگی مالی
کانون دفاع از حقوق بشر در ایران
# مهسا امینی
#جواد_بلغندر #بلوچ #حقوق_بشر #بازداشت_خودسرانه
