تغییر جنسیت در ایران؛ میان واقعیت، قانون و زندگی
در سالهای اخیر، بحث تغییر جنسیت در ایران بیش از گذشته مطرح شده است. بسیاری از مردم هنوز نمیدانند روند تغییر جنسیت در کشور ما چطور است، چه قوانینی دارد و چه چالشهایی پیش روی افراد ترنس وجود دارد.
---
⚖️ قانون و مجوز تغییر جنسیت در ایران
در ایران، برخلاف بسیاری از کشورهای اسلامی، انجام جراحی تغییر جنسیت از نظر قانونی مجاز است.
این موضوع به فتوای آیتالله خمینی در دههی ۱۳۶۰ برمیگردد که اعلام کرد اگر پزشکی تشخیص دهد فرد دچار «اختلال هویت جنسیتی» است، انجام عمل از نظر شرعی بلامانع است.
اما در عمل، این فرایند ساده نیست.
افراد باید از پزشک متخصص، روانپزشک و قاضی دادگاه خانواده مجوز بگیرند تا بتوانند مدارک هویتیشان را تغییر دهند.
با وجود این مجوز رسمی، بسیاری از افراد ترنس هنوز با تبعیض اجتماعی، مشکلات شغلی و قضاوت اطرافیان روبهرو هستند.
---
🧠 جنبهی روانی و پزشکی
تغییر جنسیت فقط به جراحی خلاصه نمیشود.
پیش از آن، فرد باید چندین ماه تحت نظر روانشناس و روانپزشک باشد تا از نظر سلامت روان بررسی شود.
برخی از افراد ترنس ترجیح میدهند بدون جراحی و تنها با تغییر ظاهر و مدارک شناسایی زندگی کنند.
اما متأسفانه هنوز خدمات رواندرمانی، هورموندرمانی و پیگیریهای پس از عمل در ایران محدود و پرهزینه است.
---
👥 زندگی پس از تغییر جنسیت
بسیاری از افرادی که تغییر جنسیت دادهاند، از مشکلات اجتماعی شکایت دارند.
پذیرفتهشدن در خانواده، پیدا کردن شغل و حتی اجاره خانه برای بعضیها سخت است.
در عین حال، عدهای از آنان از آرامش و رضایت شخصی پس از تطبیق جنسیت میگویند.
جامعه ایران در مسیر شناخت و پذیرش افراد ترنس هنوز راه درازی در پیش دارد.
---
🌍 نگاهی از دید حقوق بشر
سازمانهای بینالمللی بارها از ایران خواستهاند حقوق اقلیتهای جنسی و جنسیتی را به رسمیت بشناسد.
گزارشهای حقوق بشری نشان میدهد که نبود آگاهی عمومی و فشارهای اجتماعی، زندگی افراد ترنس را دشوار کرده است.
با این حال، وجود امکان قانونی برای تغییر جنسیت در ایران، در میان کشورهای منطقه، قدمی پیشرو محسوب میشود.
---
✳️ نتیجهگیری
تغییر جنسیت در ایران میان دو واقعیت متناقض قرار دارد:
از یک سو، قانون اجازهی آن را داده و از سوی دیگر، جامعه هنوز در پذیرش کامل آن عقب مانده است.
پذیرش، آگاهی و آموزش میتواند مسیر زندگی افراد ترنس را انسانیتر و برابرتر کند.
کانون دفاع از حقوق بشر در ایران
# مهسا امینی
bashariyat@
#Mahsa Amini
vvmiran
#تغییر_جنسیت #ترنسجندر #ایران #حقوق_بشر #هویت_جنسیتی #روانشناسی #قانون #جامعه
