📊 گزارش تحلیلی از اعتراضات نانوایان ایران (۱۴۰۴ / ۲۰۲۵)
🧩 خلاصه رویداد:
بر اساس گزارشهای منتشرشده از منابع داخلی و بینالمللی (از جمله عصر ایران، آفتابکاران و NCRI Reports)، از اردیبهشت تا مهر ۱۴۰۴ (می تا اکتبر ۲۰۲۵) دهها تجمع صنفی نانوایان در سراسر ایران برگزار شده است. این اعتراضات در شهرهایی مانند تهران، مشهد، یاسوج، شیراز، کرمان، بروجرد و یزد صورت گرفتهاند.
🔹 دلایل اصلی اعتراضات:
1. افزایش هزینههای پخت نان (آرد، آب، برق، گاز و اجاره مغازهها)
2. عدم پرداخت یا تأخیر در یارانه آرد و نان از سوی دولت
3. ثابت ماندن قیمت فروش نان با وجود تورم شدید
4. نبود بیمه، مزایا و امنیت شغلی برای نانوایان
5. اعتراض به تفاوت شدید درآمد میان استانها
🔸 آمار تقریبی (بر اساس دادههای تأییدشده تا مهر ۱۴۰۴):
تعداد شهرهای درگیر اعتراض: بیش از ۲۵ شهر
تعداد تجمعات ثبتشده: حدود ۴۰ مورد در ۶ ماه اخیر
بازداشتشدگان تخمینی: بین ۵۰ تا ۱۲۰ نفر (بر اساس منابع غیردولتی)
خواستههای اصلی: افزایش نرخ نان و بیمه کامل صنفی
⚖️ بررسی حقوقی بر اساس قانون اساسی ایران
اصل ۲۶: تشکیل انجمنها و اتحادیهها آزاد است، مشروط بر آنکه مخل مبانی اسلام نباشد.
اصل ۲۷: تشکیل اجتماعات و راهپیماییها بدون حمل سلاح آزاد است، مشروط بر آنکه مخل مبانی اسلام نباشد.
✅ بنابراین، اعتراضات صنفی و مسالمتآمیز نانوایان مطابق قانون اساسی ایران مشروع و قانونی است.
❌ اما در عمل، طبق گزارشها، بسیاری از این تجمعات بدون مجوز تلقی و با برخورد امنیتی مواجه شدهاند، که نقض آشکار اصول ۲۶ و ۲۷ قانون اساسی محسوب میشود.
مقایسه با حقوق بشر بینالمللی
بر اساس ماده ۲۰ اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) که ایران نیز عضو آن است:
«هر کس حق دارد آزادانه در اجتماعات مسالمتآمیز شرکت کند.»
همچنین، ماده ۲۳ این اسناد، بر حق کار و شرایط منصفانه و رضایتبخش تأکید دارد.
بنابراین، برخورد با نانوایان معترض و نادیدهگرفتن مطالبات معیشتی آنان، مغایر با تعهدات بینالمللی ایران در حوزه حقوق بشر و کارگران است.
🔍 تحلیل اجتماعی – اقتصادی
تورم بالای ۴۵٪ در مواد اولیه، نانوایان را در وضعیت بحرانی قرار داده است.
ثبات قیمت نان یارانهای عملاً منجر به زیان تولیدکنندگان و افزایش نان غیررسمی (آزادپز) شده است.
اعتماد صنفی نسبت به دولت در پایینترین سطح ده سال اخیر قرار دارد.
نانوایان در شعارهای خود تأکید دارند:
«خادم ملتیم، نوکر دولت نیستیم»
که بیانگر جدایی میان دولت و طبقه کارگر است.
جمعبندی
اعتراضات نانوایان نه صرفاً اقتصادی، بلکه نمادی از شکاف عمیق میان دولت و طبقات زحمتکش است.
در حالی که قانون اساسی حق تجمع را تضمین کرده، رفتار عملی حکومت با این اصل در تضاد است.
این اعتراضات میتواند به عنوان آیینهای از وضعیت عمومی کارگران ایران در سال ۱۴۰۴ تفسیر شود.
کانون دفاع از حقوق بشر در ایران
# مهسا امینی
# bashariyat@
# vvmiran
#Mahsa Amini
#اعتراض_نانوایان
#حق_کار
#تورم
#اعتراض_صنفی
