مدرسه فقط جایی برای درس خواندن نیست؛ خانه دوم بچههاست، جایی که آینده و رؤیاهایشان شکل میگیرد. اما در گوشه و کنار کشور، هنوز کودکانی هستند که زیر سقفهای ترکخورده و در کلاسهایی سرد و بینور درس میخوانند. مدارس فرسوده، زنگ خطری است برای همه ما؛ زنگی که میگوید باید برای آینده این سرزمین کاری کنیم.
✏️ مقدمه
مدرسه جایی است که باید پناهگاه امنِ یادگیری و پرورش باشد، نه محلی برای ترس از ریزش سقف و دیوار. در حالی که بسیاری از دانشآموزان کشور هنوز در مدارس فرسوده درس میخوانند، پرسش مهمی مطرح میشود: آیا این وضعیت با اصول قانون اساسی و حقوق بشر همخوانی دارد؟
پاسخ روشن است؛ نه. فرسودگی مدارس تنها یک مشکل عمرانی نیست، بلکه نقض یکی از حقوق بنیادین کودکان و شهروندان است.
---
مدارس فرسوده و قانون اساسی
طبق اصل 30 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم کند.
اما وقتی محیط مدرسه ناایمن و غیراستاندارد باشد، این آموزش عملاً از کیفیت و امنیت لازم برخوردار نیست.
تحصیل در ساختمانی فرسوده و خطرناک، تحصیل واقعی و برابر نیست.
بنابراین، وجود مدارس ناایمن را میتوان نوعی کاستی در اجرای اصل 30 قانون اساسی دانست.
همچنین، بر اساس اصل 3 بند 9 قانون اساسی، دولت موظف است تبعیضات ناروا را رفع و امکانات عادلانه برای همه ایجاد کند.
در حالی که برخی مناطق کشور دارای مدارس مدرن و ایمن هستند و در مناطق محروم هنوز کلاسها در کانکس یا ساختمانهای ترکخورده برگزار میشود، این تفاوت آشکار، بیعدالتی آموزشی به حساب میآید.
---
نگاهی از منظر حقوق بشر
در سطح جهانی نیز، بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر (ماده 26) و میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ماده 13)، آموزش باید برای همه در دسترس، ایمن و با کیفیت باشد.
وقتی کودکی در مدرسهای ناایمن درس میخواند، در واقع از حق انسانی خود برای یادگیری در محیطی سالم و محترمانه محروم میشود.
این وضع، به نوعی نقض حقوق کودک است که در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل (ماده 28) نیز بر آن تأکید شده است.
بازسازی؛ گامی برای عدالت آموزشی
بازسازی مدارس فقط تعمیر دیوارها نیست؛ احیای حق تحصیل و عدالت آموزشی است.
هر مدرسهی نوسازیشده یعنی کودکی کمتر که با ترس از سقف نمزده یا بخاری ناایمن درس میخواند.
ایجاد محیطهای آموزشی ایمن، تحقق عملی قانون اساسی و احترام به کرامت انسانی کودکان است.
---
نقش مردم و خیرین
حرکتهای خیرین مدرسهساز، یکی از زیباترین جلوههای همبستگی اجتماعی است. اما برای حل ریشهای این مسئله، لازم است دولت و نهادهای عمومی هم با برنامهریزی بلندمدت و بودجهی کافی وارد عمل شوند.
مدرسه حق هر کودک است، نه امتیازی برای عدهای خاص.
آینده از کلاسهای ایمن میگذرد
ساختن آیندهای روشن، از همین حالا و از دل همین کلاسها شروع میشود. باید مدارس فرسوده را نوسازی کنیم تا دیوارهای ترکخورده، دیگر شاهد ترس و نگرانی نباشند، بلکه مأمن لبخند و یادگیری باشند.
مدرسه ایمن، یعنی آیندهای امن.
نتیجهگیری
فرسودگی مدارس، تنها مسئلهای ساختمانی نیست، بلکه مسئلهای انسانی، قانونی و اخلاقی است.
وقتی کودکی در کلاس ناایمن درس میخواند، یعنی قانون و وجدان ما هر دو شکستهاند.
بازسازی مدارس، یعنی بازسازی آینده، عدالت و امید در دل جامعه.
کانون دفاع از حقوق بشر
#مهسا امینی
#مدارس_فرسوده
# حق تحصیل
